طراحی و اجرای بستر بام سبز (روف گاردن)

بام سبز Roof Garden

بام سبز یکی از پدیده های نو در معماری و شهرسازی و برخاسته از مفاهیم توسعه پایدار است که از آن می توان به منظور افزایش سرانه فضای سبز، ارتقای کیفیت محیط زیست و کاهش مصرف انرژی بهره برد. گسترش فیزیکی شهرها منجر به از بین رفتن طبیعت سبز شده است. بنابراین ایجاد و توسعه فضای سبز نقش مهمی در زندگی تمام موجودات از جمله انسان دارد اطمینان از فضای سبز کافی در مناطق شهری به بهبود و جبران اثرات منفی زندگی شهری کمک می کند. استفاده از بام سبز نه تنها سطحی است که با رنگ سبز پوشیده شده، بلکه یک سطح زنده از گیاهان در بالای بام است که بام گیاهی و بام زیستی نیز نامیده می شود. اولین بام سبز گزارش شده در تاریخ بشری باغ های معلق بابل است. شیوه های معماری و آثار به دست آمده چنین عظمتی را در این سرزمین به اثبات رسانده است. کشور ایران با متوسط بارندگی در حدود 252 میلیمتر جزو کشورهای خشک و نیمه خشک دنیا محسوب می شود. بخش عمده مصرف آب (بیش از 94%) در زمینه کشاورزی و فضای سبز می باشد، بنابراین راندمان آب مورد نیاز در این بخش باید افزایش یابد. مهمترین بخش طراحی و بهره برداری از سیستم های تامین کننده آب مورد نیاز، تخمین نیاز آبی گیاه است. تخلیه مجاز رطوبت خاک، متداولترین معیار برای تعیین زمان آبیاری، به ویژه در استفاده از روش های بیلان آب در برنامه ریزی های آبیاری به شمار می آید. این معیار بیانگر بخشی از ظرفیت ذخیره آب قابل دسترس یا قابل استخراج توسط گیاه در ناحیه توسعه ریشه است، به طوری که در فاصله دو آبیاری متوالی شرایطی بین تنش و یا با تنش اندک برای رشد گیاه فراهم گردد.

روش ایجاد پشت بام سبز

بام سبز از لایه های مختلفی تشکیل شده که هرکدام دارای عملکرد خاصی می باشند. لایه های بام سبز شامل: لایه محافظ (Protection Layer)، لایه زهکش (Drainage Layer)، محیط کشت (Growing Medium) و لایه پوشش گیاهی (Planet layer) می باشد. محیط کشت فضایی است که گیاهان در آن شروع به رشد و نمو می کنند. این محیط باید مواد مغزی و ظرفیت نگهداری آب کافی برای حمایت از گیاهان بام سبز را داشته باشد. اصولاً بستر، دارای 80 درصد مواد معدنی سبک، 20 درصد مواد آلی و حدوداً 30 درصد ظرفیت نگهداری آب می باشد که باتوجه به شرایط اقلیمی منطقه و سازه ی ساختمان، ترکیب بستر شد می تواند متفاوت باشد.

انواع بسترهای کشت سبک در احداث پشت بام سبز

پوشش های حاوی ماده معدنی که از خاک رس منبسط شده (لیکا) تشکیل شده اند و همچنین پرلیت، پیت ماس، ورمیکولیت شلتوک (پوست برنج)، خاک برگ و ... به طور قابل ملاحظه ای دارای تراکم کمتر و میزان جذب آب بیشتر نسبت به مواد معدنی طبیعی هستند و به دلیل سبک بودن، متداولترند. در مقابل بسترهای کشت کوکوپیت، پیت اسفاگنوم، ورمی کمپوست و غیره از جمله بسترهای نسبتاً سنگین می باشند که عناصر غذایی مناسب را برای گیاه فراهم می سازند. با ترکیب مناسب بسترهای کاشت (پرلیت، کوکوپیت، خاک برگ، خاک زراعی، ورمی کمپوست و کود دامی) علاوه بر فراهم نمودن عناصر غذایی و حفظ رطوبت لازم، می توان بهترین محیط کشت را برای رشد و پرورش گیاهان و همچنین بستری سبک و مناسب برای سازه های ساختمانی بام سبز ایجاد نمود.

محیط کشت به واسطه ویژگی های خاص سازه ای باید وزن کمی داشته باشد به همین دلیل نسبت به خاک معمولی تفاوتهایی دارد. به طور مثال، محیط کشت کوکوپیت (الیاف نارگیل) دارای بذر علف های هرز و یا عوامل بیماری زا نیست و در مقایسه با پیت خره خشک، آب را آسانتر جذب می کند، نگهداری و تهویه مناسب تری دارد، ظرفیت تبادل کاتیونی آن کم تا متسط (3.9 تا 8.4 میلی اکی والان در 100 سانتیمتر مکعب) می باشد و PH آن 4.5 تا 6.9 است. از دیگر ویژگی های کوکوپیت شرکت توسعه معادن و مواد معدنی آسیا می توان به ثبات عالی و چگالی توده کم، نسبت کربن به نیتروژن متوسط و کند بودن فرایند پوسیدگی در آن اشاره نمود. پرلیت از دیگر محیط های کشت مناسب است که دارای ظرفیت نگهداری آب و تهویه بالا، ظرفیت تبادل کاتیونی کم و PH حدود 7.5 می باشد. ورمی کمپوست نیز بستری سبک و فاقد هرگونه بو و دارای عناصر غذایی ماکرو و میکرو برای گیاهان است.

پرورش گیاهان روی بام سبز

همه انواع گیاهان می توانند روی بام سبز رشد کنند اما مواردی مانند ابعاد ریشه و تاج گیاه، حجم خاک مورد نیاز، جهت مناسب برای نورگیری، آب و هوا، طرح سازه، بودجهه تعمیر و نگهداری و ابتکار و خلاقیت در طراحی، تنوع گونه های قابل استفاده را محدود می کند. پوشش گیاهی مورد استفاده باید ضمن تبعیت از مناظر مجاور، متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب گردد.
به طور کلی سه عامل مکانی، اجتماعی و اقتصادی در انتخاب گونه های مناسب دخیل هستند. در انتخاب گونه ها در بام ها و فضای سبز، معیارهای انتخاب گونه گیاهی شامل: گیاهان با نیاز آبی پایین، گونه های مناسب با طول عمر زیاد، گونه های بدون ایجاد آلرژی، گیاهان کم توقع، گونه هایی که به هرس و فرم دهی کمتری نیاز دارند، گونه هایی با مواد مترشحه کمتر، گیاهان جایگزین چمن و غیره می باشد.

خرید بسترهای کشت پرلیت، ورمیکولیت، کوکوپیت و پیت ماس ویژه احداث بام سبز

باتوجه به شرایط اقلیمی ایران و مشکل کم آبی و خشکسالی طی سالهای اخیر و همچنین پایین بودن سطح سرانه فضای سبز در مقایسه با استانداردهای تعریف شده، استفاده گیاهان مناسب و سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه جهت توسعه بام سبز ضرورت دارد. بام های سبز در کشورهای اروپایی تبدیل به یکی از اجزای معمول و نسبتاً ضروری در ساختمان ها شده است، اما در بسیاری از کشورها همانند ایران، همچنان عنصری ناشناخته و غریب محسوب می شود. روند رو به رشد به کارگیری سیستم های بام سبز در دهه های اخیر به ویژه در کشورهای توسعه یافته که به دنبال رفع معضلات شهری و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی و به ویژه کاهش در مصرف انرژی هستند، باعث شده تا بررسی دقیق مکانیسم آن مورد توجه واقع شود. چنانچه بام سبز درست طراحی و اجرا شود در بازدهی اکولوژیکی شهری نقش موثری دارد. برای تهیه و استعلام قیمت پرلیت، کوکوپیت، ورمیکولیت و پیت ماس به منظور استفاده در بستر کشت و احداث بام سبز با کارشناسان شرکت تماس حاصل فرمایید.