پرورش خیار گلخانه ای

پرورش خیار گلخانه ای

خیار یکی از مهمترین محصولات گلخانه ای در ایران محسوب می شود. از این رو توسعه روش های نوین برای افزایش عملکرد و کیفیت آن، می تواند نقش مهمی در افزایش بهره وری گلخانه های فعال در امر تولید این محصول داشته باشد. یکی از روش های جدید کشت بدون خاک یا هیدروپونیک است. وجود مزیت هایی نظیر کنترل تغذیه گیاه، امکان افزایش تراکم کاشت، کاهش بروز بیماری ها و آفات و افزایش کمیت و کیفیت محصول نسبت به کشت خاکی موجب رویکرد تولیدکنندگان محصولات باغبانی به استفاده از این روش شده است.

کشت هیدروپونیک خیار گلخانه ای

کارشناسان پیشنهاد می کنند از بین انواع روش های کشت بدون خاک، کشت در مواد دانه بندی شده (Substrate Culture) بهترین گزینه برای تولید محصولاتی مانند خیار و گوجه فرنگی است. در این روش از بسترهای آلی و معدنی برای پرورش گیاه استفاده می شود. خصوصیات مواد مختلف مورد استفاده به عنوان بستر کشت، اثرات مستقیم و غیر مستقیمی روی رشد و تولید محصول می گذارد و انتخاب بستر مناسب یکی از مهمترین عوامل موثر در موفقیت تولید در کشت بدون خاک خیار گلخانه ای است.

بستر کشت خیار گلخانه ای

طی تحقیقی که توسط نوری زاده در گلخانه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان به صورت کشت پاییزه به اجرا در آمد. تاثیر استفاده از بستر کشت پرلیت مخلوط پرلیت و پوسته برنج و پوسته برنج بر پارامترهای رشد و عملکرد خیار گلخانه ای بررسی شد. در این پژوهش بذر خیار در گلدان های پلاستیکی به قطر 10 و ارتفاع 12 سانتیمتر حاوی بستر مخلوط پرلیت + پیت ماس کشت شد. همچنین تنظیم دما و مراقبت های لازم تا رسیدن نشاها به مرحله انتقال انجام شد. سیستم کشت در این آزمایش به صورت کیسه ای بود بدین صورت که کیسه های پلی اتیلن به طول 1 متر و عرض 30 سانتیمتر برای کاشت دو بوته طراحی شد. پس از پرکردن کیسه ها با بسترهای مورد آزمایش دهانه آنها کاملا مسدود شده و سپس به صورت دو ردیفه با فاصله 50*50*80 سانتیمتر در کف گلخانه چیده شد. نشاها سه هفته بعد از کاشت بذر و در مرحله 4-3 برگی به درون کیسه های حاوی بستر کشت انتقال یافت. محلول غذایی بصورت یکسان و از طریق سیستم آبیاری قطره ای در اختیار گیاهان قرار گرفت. پس از 12 برداشت اطلاعات مربوط به عملکرد کل، عملکرد بازارپسند، عملکرد غیر بازارپسند، تعداد میوه در واحد سطح، میانگین وزن تک میوه، قطر، طول و میزان مواد جامد محلول عصاره میوه و در پایان دوره برداشت، قطر ساقه، ارتفاع نهایی گیاه و وزن تر اندام هوایی ثبت گردید.

نتایج مطالعات بستر کشت خیار گلخانه ای

تجزیه واریانس کلی داده ها نشان داد که تاثیر بسترهای کشت روی صفات ارتفاع نهایی، عملکرد کل، عملکرد بازارپسند و تعدا میوه در سطح احتمال 1% و روی وزن تر اندام هوایی در سطح 5% معنی دار بود اما تاثیر معنی داری روی قطر ساقه و عملکرد غیر بازارپسند مشاهده نشد. پرلیت به دلیل تخلخل بالا و خاصیت مویینگی قوی خود می تواند 3 تا 4 برابر وزن خود آب ذخیره کند. لذا افزایش ظرفیت نگهداری محلول غذایی، تبادل بهتر عناصر به وِیژه کاتیون ها در داخل بستر و توزیع مناسب رطوبت در محیط ریشه سبب می شود تشکیل سیستم ریشه و جذب عناصر غذایی افزایش یافته و منجر به رشد قوی گیاه و تولید محصول بیشتر شود. مقایسه میانگین اثر بستر های کشت روی رشد و عملکرد خیار در شکل پایین ارایه شده است. در مجموع با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد استفاده از پرلیت به عنوان بستر کشت بدون خاک در عملکرد خیار گلخانه ای مفید است.