page contents

زئولیت در غذای دام و طیور

زئولیت طبیعی در خوراک دام

از اواسط دهه 70 میلادی به بعد با توجه به گزارش های اولیه ای که به ویژه در کشور ژاپن منتشر گردید و به تاثیر مثبت افزودن زئولیت های طبیعی به جیره غذایی حیوانات اهلی اشاره داشت، آزمایش های گسترده ای در مورد کاربرد زئولیت ها به عنوان مکمل غذایی گونه های متنوعی از حیوانات شامل نشخوارکنندگان، ماکیان و حتی ماهی ها صورت گرفته است. باید یادآور شد از آنجایی که تقاضا از دامپروری ها و مرغداری ها برای تولید محصولات سالم و جلوگیری از مصرف روزافزون مکمل ها و افزودنی های شیمیایی در جیره غذایی حیوانات اهلی گسترش یافته است، به کارگیری مواد طبیعی همچون زئولیت ها به عنوان جایگزین قسمتی از مکمل های شیمیایی در جیره غذایی حیوانات می تواند مورد توجه و کنکاش بیشتر قرار گیرد.

استفاده از زئولیت ها در جیره غذایی دام

تعداد زیادی از محققان اثبات کرده اند که افزودن زئولیت های طبیعی به رژیم غذایی نشخوارکنندگان اعم از گاو، گوسفند، بز و غیره موجب افزایش میانگین وزن روزانه حیوان؛ افزایش میزان تولید و کیفیت شیر و افزایش بهره وری از غذا (نسبت افزایش وزن به جیره مصرف شده) می شود. باید توجه داشت که نحوه و میزان اثرگذاری زئولیت ها در جیره غذایی دام به نوع زئولیت مصرفی، درجه خلوص و خواص فیزیک و شیمیایی آن و همچنین به مقدار زئولیت به کار رفته در جیره غذایی وابسته است.

اثرات افزودن زئولیت به خوراک حیوانات

یکی از اصلی ترین و مهم ترین اثرات اضافه کردن زئولیت به جیره غذایی حیوانات اهلی به ارتباط بین زئولیت و آمونیوم موجود در دستگاه گوارش دام برمی گردد. در نتیجه بررسی منابع گذشته این چنین به نظر می رسد که توانایی تامین نیتروژن غیر پروتئینی (Non-Protein Nitrogen) به صورت آمونیوم و تثبیت یون های هیدروژن در شکمبه دام از نتایج اصلی و کلیدی ناشی از حضور زئولیت در دستگاه گوارش دام به حساب می آیند که موجب بهبود کارایی استفاده از جیره در نشخوارکنندگان می شود. به علت ظرفیت تبادل کاتیونی و جذب گزینشی، زئولیت می تواند یون هایی مانند آمونیوم را در محیط محلول جذب و زمانی که تعادل غلظت بین کاتیون ها در محلول کاهش می یابد، مانند زمان هضم در نشخوار کنندگان، زئولیت از طریق تبادل کاتیونی و برای ایجاد توازن، یون های جذب شده را آزاد خواهد کرد.
نکته مهم این است که زئولیت ها، زمانی که میکروب های درون شکمبه دام به نیتروژن نیاز دارند، چگونه می توانند نیتروژن غیر پروتئینی مانند آمونیوم را برای فعالیت میکروارگانیسم های دستگاه گوارش دام تامین کنند. به دلیل میل ترکیبی زئولیت ها به آمونیوم، استفاده از زئولیت در جیره غذایی نشخوارکنندگان، باعث جذب ترکیباتی نیتروژنی در دستگاه هاضمه حیوان شده و سپس رهاسازی تدریجی آنها باعث استفاده بهینه از نیتروژن جیره غذایی می شود. این عمل موجب کنترل سطح آمونیوم در معده حیوان شده و از این یون به عنوان منبع نیتروژنی غیرپروتئینی استفاده می شود. باکتری های موجود در دستگاه هاضمه نشخوار کنندگان قادرند با استفاده از ترکیباتی نیتروژنی نظیر آمونیوم، آمینواسیدها را سنتز نمایند که سرانجام به تولید پروتئین منجر می گردد. بنابراین فراهم شدن دراز مدت ترکیبات نیتروژنی در دستگاه هاضمه حیوان برای رشد و نمو بهینه دام و استفاده موثر از جیره غذایی بسیار حائز اهمیت است.
با افزودن زئولیت به جیره غذایی، این کانی طبیعی از طریق تبادل یون، آمونیوم تولید شده در دستگاه گوارش دام را جذب کرده و به مرور زمان با ورود یون های پتاسیم و سدیم موجود در بزاق دهان حیوان، یون های آمونیوم از داخل زئولیت خارج شده و در دسترس میکروارگانیسم های دستگاه گوارش قرار می گیرد تا در سنتز پروتئین به کار گرفته شود.
 
 
فروشگاه اینترنتی