page contents

راهنمای کشت هیدروپونیک

کشت هیدروپونیک چیست؟

کلمه هیدروپونیک از ترکیب دو واژه یونانی هیدرو به معنای آب و پونوس به معنای کار و تلاش ساخته شده است. این کلمه را اولین بار دکتر گریک استاد یکی از دانشگاه های کالیفرنیا به کار گرفت. هیدروپونیک روشی برای کشت گیاهان، بدون خاک است. در این روش گیاه در آبی، غنی از مواد مغذی رشد می کند. با این وجود کشت هیدروپونیک می تواند به عنوان روشی به منظور رشد گیاهان، در سایر محیط های متراکم و دانه ای نظیر پرلیت و کوکوپیت مورد استفاده قرار گیرد. در سیستم هیدروپونیک هیچگونه علف هرزی رشد نمی کند و گیاهان حاصل از این روش معمولاً سالم تر و زودرس ترند و فضای کمتری را اشغال می کنند.

کشت هیدروپونیک در ایران

در سالهای اخیر استفاده از سیستم کشت هیدروپونیک در گلخانه های کشور بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. سیستم کشت هیدروپونیک عمودی در حقیقت یک روش بستر ساز برای کشت هیدروپونیک است که با افزایش تراکم کشت گیاه سبب افزایش بهره وری از یک مساحت ثابت تحت کشت می شود. با استفاده از این روش کشت و باتوجه به هزینه اولیه آن که معادل سایر روش های بسترسازی معمول است، می توان راندمان تولید محصول در گلخانه یا زمین مورد نظر را تا 30 درصد افزایش داد و باتوجه به ثابت ماندن هزینه های مربوط به گرمایش و سرمایش و همچنین هزینه های بستر سازی، میزان تولید خالص نیز افزایش می یابد.

انواع کشت هیدروپونیک

در واقع هیدروپونیک (آبکشت) علم و فن کاشت گیاهان بدون خاک است. ریشه ها در هوا که باید بسیار مرطوب نگه داشته شوند یا در آب که باید خوب تهویه شود یا در برخی مواد جامد غیر از خاک که رطوبت را در خود نگه می دارد رشد می کند. آب موجود در اطراف ریشه ها که غذا و اکسیژن مورد نیاز گیاه را تامین می کند حاوی ترکیبات متعالی از مواد غذایی است. کشت هیدروپونیک به صورت های گوناگونی اعمال می شود در ساده ترین و قدیمی ترین روش کشت هیدروپونیک گیاهان را در بسترهای از جنس کاه کشت می شده و مواد غذایی را در اختیار گیاهان کشت شده در این بسترها قرار می دهند. روش های جدیدتری نیز به کار برده می شود مانند روش NFT که در آن مواد غذایی به صورت یک لایه نازک در اختیار گیاه قرار می گیرد.

سیستم تغذیه گیاهان در کشت هیدروپونیک

دو سیستم تغذیه گیاهان در هیدروپونیک وجود دارد:
سیستم باز: که در آن عناصر شیمیایی (ماکرو و میکرو) که گیاه به آنها نیاز دارد، فقط یک بار در دسترس گیاه قرار می گیرد و بعد از استفاده از پایین بسترهای کشت به وسیله سوراخ های تعبیه شده از قبل در زیر بسترها خارج می شود.
سیستم بسته: که در آن مواد غذایی محلول در آب بیشتر از یک بار استفاده می شوند. برای اینکه محلول غذایی در سیستم بسته، با افت کیفیت رو به رو نشود، باید دائماً به وسیله دستگاه های کنترل کیفیت، اندازه گیری شود و آن قسمت از عناصر شیمیایی محلول در آب جاری در محدوده ریشه گیاهان، که جذب ریشه شده اند و محلول دیگر آنها را با خود ندارد، به محلول اضافه شوند.

مزایای کشت هیدروپونیک

- به دلیل نبود خاک و علف هرز، کشاورزی ساده تر می شود.
- با حذف خاک، آفات موجود در خاک نیز حذف می شود.
- در کشت هیدروپونیک فقط از درصدی از آبی که در کشت خاکی مصرف می شود، استفاده می شود. زیرا آب هدر نمی رود و توسط علف های هرز نیز مصرف نمی شود.
- به طور کلی محصولات هیدروپونیکی از نظر غذایی محصولات بهتری نسبت به کشت خاکی هستند و این به دلیل کنترل عناصر و موادی است که مورد مصرف گیاه قرار می گیرند.
- در کشت هیدروپونیک، مصرف سموم و کودهای شیمیایی و آب مصرفی به حداقل می رسد و از مصرف فاضلاب های شهری و صنعتی و آلودگی های فلزات سنگین و میکروبی در آن خبری نیست. همچنین آثاری از مگس ها و پشه های خاک گلدانی و یا بوی تعفن وجود ندارد.
- استفاده از کشت بدون خاک و تولید هر نوع سبزیجات خوراکی، یا پرورش گل های زینتی در هر زمان و حداقل مکان مورد نیاز می تواند شرایط مناسبی را برای سرگرمی و لذت از زیبایی های طبیعت در محیط مسکونی به وجود آورد.

محصولات مناسب برای کشت هیدروپونیک

گیاهان مختلفی را می توان به صورت هیدروپونیک کشت نمود ولی بعضی از آن ها موفقیت بیشتری در این سیستم دارند. این کشت برای میوه های با محصولات مقاوم از قبیل گوجه فرنگی، خیار، فلفل توت فرنگی ، گیاهان برگی مثل کاهو، سبزی و گیاهانی که رشد سریعی دارند ایده آل است.

روش های کشت هیدروپونیک

سه روش اصلی و مناسب برای کشت هیدروپونیک عبارتند از:
الف) کشت در مواد دانه بندی شده: مواد دانه بندی شده شامل ذراتی کوچک با خاصیت شیمیایی خنثی است. از مهمترین آنها می توان به پرلیت و ورمیکولیت اشاره کرد.
ب) در کشت الیاف: در این کشت از کوکوپیت یا پشم شیشه الیاف اسفنجی استفاده می شود.
ج) کشت در آب: در این روش ریشه ها در ترکیب آب با هوا و در داخل آب رشد می کنند.
فروشگاه اینترنتی