زئولیت طبیعی (آنزیمیت) مکمل غذایی دام و طیور

زئولیت طبیعی (آنزیمیت) در جیره غذایی گاو شیرده

در تحقیقی که در یک دوره 118 روزه و بر 18 گوساله پرواری هلشتاین (گاو شیرده) صورت گرفت مشخص شد که افزودن پودر زئولیت به رژیم غذایی سرشار از پروتئین، در پیشگیری از وقوع اسهال و افزایش تولید شیر موثر است. محققان اظهار داشتند که اثرات مشاهده شده به افزایش آلبومین و کاهش درصد نیتروژن اوره ای خون ارتباط دارد. در مقایسه تاثیر کاربرد زئولیت در افزایش بهره وری از جیره غذایی در دام هایی با سنین مختلف چنین گزارش شده است که جیره حاوی زئولیت موجب افزایش 35 درصدی کارایی استفاده از علوفه در مقایسه با جیره بدون زئولیت در دام های جوان شد، اما در دام های بزرگسال این افزایش بهره وری تنها 6 درصد گزارش شده است.

تولید کود حیوانی غنی تر با زئولیت طبیعی

به علاوه، اندازه مدفوع گروه شاهد درشت تر از مدفوع گروه دریافت کننده زئولیت بود. این بدان معناست که فرآیند هضم با افزودن زئولیت به رژیم غذایی، کامل تر صورت می گیرد. همچنین، مدفوع حیوانات گروه شاهد از لحاظ محتوی نیتروژن بسیار غنی تر از مدفوع حیواناتی بود که از زئولیت تغذیه کرده بودند که نشان دهنده این است که زئولیت ها موجب تبدیل موثر نیتروژن جیره غذایی به پروتئین حیوانی می شوند و یا به عبارت دیگر از هدر روی نیتروژن موجود در جیره غذایی بدون استفاده موثر جلوگیری می کنند. در آزمایشی 5 درصد زئولیت به جیره غذایی معمولی (شامل علوفه طبیعی) گوساله های ماده در یک دوره 180 روزه اضافه شد. نتایج نشان داد این دسته از حیوانات که با مکمل غذایی زئولیتی تغذیه شده بودند، 20 درصد افزایش وزن بیشتری نسبت به گروه شاهد نشان دادند. هرچند که این دسته از گاوهای مورد آزمایش در اثر مصرف زئولیت اشتهای بیشتری پیدا کرده بوند و خوراک بیشتری مصرف کردند، اما ارزش غذای مصرفی نسبت به سود حاصله از افزایش وزن به شکل معنی داری در مقایسه به گروه شاهد پایین تر بود و همچنین شرایط سلامتی و رشد و نمو این دسته از حیوانات نیز به طور برجسته ای بهتر از گروه شاهد بود.

خوراک دام زئولیت طبیعی یا مصنوعی؟

استفاده موثر دام از مواد مغذی در جیره زئولیتی ممکن است به دلیل توانایی تبادل یون و ویژگی های جذب سطحی زئولیت مصرف شده باشد. سایر محققین نیز بیان داشتند که زئولیت به عنوان افزودن خوراکی در رژیم غذایی دام ها، به دلیل ظرفیت تبادل یون و ویژگی های الک مولکولی موجب افزایش وزن بدن می شود و در مقایسه با جیره غذایی بدون زئولیت، اثرات مثبتی بر توده چربی و ماهیچه ای حیوان دارد. از طرف دیگر اثر بخشی زئولیت در افزایش رشد دام به عواملی از قبیل نوع زئولیت، ویژگی های آن، میزان زئولیت به کار رفته در رژیم غذایی و حتی نوع و سن حیوان بستگی دارد. در آزمایشی به منظور مقایسه تاثیر کاربرد زئولیت طبیعی و مصنوعی بر رشد دام، نتایج نشان داد که اضافه کردن 3 درصد زئولیت طبیعی کلینوپتیلولیت به جیره غذایی موجب افزایش معنی داری وزن بره های جوان شد در حالی که زئولیت مصنوعی نوع A نه تنها باعث افزایش وزن نشد بلکه در رشد و نمو دام اختلال ایجاد کرد.

جایگزینی زئولیت طبیعی با بی کربنات به عنوان مکمل غذایی دام و طیور

بی کربنات (HCO3) از جمله موادی است که به عنوان مکمل غذایی به جیره دام ها اضافه می شود. بررسی ها نشان داده است که جایگزینی زئولیت به جای بی کربنات در جیره غذایی می تواند در رشد و نمو دام ها موثرتر باشد. محققان 4 دلیل برای این جایگزینی ارائه کردند که عبارتند از:
الف) زئولیت بر خلاف بی کربنات در آب و اسید محلول نمی باشد و بنابراین به سرعت از شکمبه حیوان شسته و هدر نمی رود.
ب) زئولیت در تنظیم PH روده و دستگاه گوارش دام از بی کربنات موثرتر می باشد.
پ) زئولیت ها برخلاف بی کربنات، قابلیت آزادسازی عناصری مانند منیزیوم و کلسیم را از خود دارند که می تواند در تامین این عناصر مورد نیاز دام مهم باشد.
ت) زئولیت ها بر خلاف بی کربنات اثر منفی بر طعم و خوش خوراکی علوفه ندارند.